Społeczna Inspekcja Pracy (SIP) jest służbą społeczną wybieraną i pełnioną przez pracowników. Ma na celu zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych (odniesienia: Kodeks Pracy oraz Regulamin pracy ZUT).

Społeczna Inspekcja Pracy reprezentuje interesy wszystkich pracowników niezależnie od stanowiska i przynależności związkowej, współpracuje z Państwową Inspekcją Pracy i kierowana przez Zakładowe Organizacje Związkowe.

Społeczny inspektor pracy wybierany jest przez pracowników. Wchodzi w skład komisji BHP oraz zespołu powypadkowego i jest zobowiązany do udziału w pracach tych zespołów.

Wybrane uprawnienia społecznego inspektora pracy
(zgodnie z Ustawą o Społecznej Inspekcji Pracy):
Ø  prawo żądania informacji oraz okazywania dokumentów niezbędnych dla wykonania funkcji kontrolnych,
Ø  prawo występowania o natychmiastowe usunięcie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników,
Ø  prawo wydawania zaleceń, w tym w szczególności zaleceń wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót, prawo wpisywania uwag,
Ø  prawo zwracania uwagi pracownikom w przypadkach naruszenia obowiązujących przepisów i zasad bhp,
Ø  prawo występowania o odsunięcie pracownika od pracy w przypadkach braku wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych niezbędnych do obsługi określonych urządzeń, czy też braku orzeczenia lekarskiego dopuszczającego do wykonywania pracy,
Ø  udział w zespołach powypadkowych (jako strony równoprawnej) ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy,
Ø  prawo wnioskowania do inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy o przeprowadzenie kontroli,
Ø  prawo wnioskowania do inspektora pracy o wszczęcie postępowania w sprawach wykroczenie przeciwko prawom pracownika,
Ø  udział w dokonywanych przez zakład pracy analizach przyczyn powstawania wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych schorzeń spowodowanych warunkami pracy,
Ø  prawo uczestniczenia w kontrolach przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Pracy,
Ø  prawo czuwania nad wykonywaniem decyzji i zaleceń organów nadzoru i kontroli warunków pracy, a w razie ich nie wykonania zawiadomienie tych organów,
Ø  prawo opiniowania projektów planów poprawy warunków pracy i planów rehabilitacji zawodowej oraz kontrolowanie ich realizacji.

Podstawy prawne funkcjonowania SIP:

1. Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność społecznej inspekcji pracy ,a także jej współpracę z państwową inspekcją pracy i pracodawcą jest ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. nr 35, poz. 163 z późn. zm.) i ustawa o związkach zawodowych (DZ.U. 1991, nr 55, poz. 234)
2. Uregulowania dotyczące działalności społecznej inspekcji pracy i współpracy z pracodawcą zawarte są w Kodeksie pracy (tekst jednolity Dz. U. 2014 poz. 1502)
3. Aktem prawnym określającym prawa i obowiązki społecznych inspektorów pracy dotyczącym ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 105, poz. 870)
4. http://www.pip.gov.pl